Przyczyny fizjologiczne
Od strony fizjologicznej głównym powodem dolegliwości żołądkowo-jelitowych jest zmniejszony przepływ krwi przez jelita orazzmiany hormonalne, związane ze stresem przedstartowym [1].
Podczas maksymalnego wysiłku, trzewny przepływ krwi może być zmniejszony nawet o 80%, aby zapewnić wystarczający przepływ krwi do aktywnie pracujących mięśni. Mała ilość krwi będzie negatywnie wpływać na funkcjonowanie jelit (spowoduje to zwiększoną podatność nabłonka na uszkodzenia, zmiany w przepuszczalności jelit i funkcji bariery nabłonkowej) i mogą wystąpić pierwsze objawy, tj. bóle brzucha, skurcze, nudności, wymioty, biegunka. W poważniejszych przypadkach może dojść do ciężkiego niedokrwienia jelit.
Ponadto, w czasie wysiłku obserwuje się także zmiany w motoryce przełyku i żołądka. Zmniejszenie aktywności perystaltycznej przełyku, spadek tonusu mięśni zwieracza przełyku mogą być związane z refluksem żołądkowo-przełykowym. Podczas ćwiczeń bardzo intensywnych i interwałowych opróżnianie żołądka może być ograniczone (jednak te dane są niejasne). Oprócz tego, przedstartowy stres powoduje zmiany hormonalne, które również wpływają na ruchy jelit, co może skutkować biegunką.
Przyczyny mechaniczne
Mechaniczną przyczyną wystąpienia objawów żołądkowo-jelitowych jest uszkodzenie błony śluzowej i ściany jelita spowodowane częstymi silnymi wstrząsami trzewi podczas biegania [1]. Urazy mechaniczne powstające w jelitach w czasie biegania wraz ze zmniejszonym przepływem krwi w jelitach są realną przyczyną krwawienia, często spotykaną u biegaczy (im dłuższy bieg, tym większe ryzyko wystąpienia krwawienia). Powtarzalne wstrząsy żołądka wzmagają również ryzyko pojawienia się objawów dolnego odcinka przewodu pokarmowego (gazy, biegunka, potrzeba defekacji).
Postawa również może mieć wpływ na dolegliwości przewodu pokarmowego. Na przykład na rowerze w pozycji aerodynamicznej, objawy ze strony górnego odcinka pokarmowego występują częściej. Jest to prawdopodobnie spowodowane zwiększonym ciśnieniem w jamie brzusznej.
Przyczyny żywieniowe
Żywienie ma niezwykle duży wpływ na funkcjonowanie przewodu pokarmowego. Niepoprawne praktyki żywieniowe w dniu zawodów (zbyt duże spożycie tłuszczu, białka, błonnika oraz napojów węglowodanowych) przyczyniają się do wystąpienia nasilonych objawów żołądkowo-jelitowych [2]. Napoje o wysokiej gęstości (osmolarność > 500 mOsm/l, ilość węglowodanów > 12g/100ml) wydawały się być przede wszystkim odpowiedzialne za niektóre ze zgłoszonych symptomów. W dużym badaniu, z 221 sportowców wytrzymałościowych konkurujących w różnych imprezach (maratony, wyścigi Ironman), spożycie węglowodanów było dodatnio skorelowane z wystąpieniem nudności i wzdęć [3].
Odwodnienie organizmu, najczęściej z powodu niedostatecznej ilości przyjętych płynów, może przyczyniać się do zintensyfikowania nieprzyjemnych objawów z przewodu pokarmowego.
CDN...
Jak widać, na problemy żołądkowo-jelitowe u sportowców wpływają czynniki silnie sprzężone ze sobą. W kolejnej – ostatniej części znajdą się wskazówki, jak można im zapobiegać od strony żywieniowej.
Literatura:
- Oliveira E.P., Burini R.C., Jeukendrup A. (2014), Gastrointestinal complaints during exercise: prevalence, etiology, and nutritional recommendations, Sports Medicine, Volumne 44, Supplement 1
- Oliveira E.P., Burini R.C. (2011), Fooddependent, exerciseinduced gastrointestinal distress, Journal of the International Society of Sports Nutrition 8:12
- Pfeiffer B., Stellingwerff T., Hodgson AB. (2012), Nutritional intake and gastrointestinal problems during competitive endurance events, Medicine & Science in Sports & Exercise 44
Twój komentarz