Sylwia Rutkowska
03 Marz

Wszystko o zamiennikach sacharozy

Sacharoza (cukier stołowy) jest substancją o bardzo szerokim zastosowaniu: przede wszystkim jest wykorzystywana jako środek słodzący (100g to 405 kcal, IG 70). Oprócz tego jest dobrym konserwantem, a także wykorzystuje się ją w przemyśle farmaceutycznym i kosmetycznym.  Wszechobecność cukru doprowadziła do wzrostu masy ciała społeczeństwa, a także większego ryzyka zachorowania na insulinooporność, stłuszczenie wątroby, cukrzyce typu 2 czy problemy sercowo–naczyniowe. Obecnie na rynku dostępnych jest wiele zamienników sacharozy. Co w takim razie wybrać? Czy któryś wybór jest lepszy, zdrowszy?

Miód

Miód jest produkowany przez pszczoły z nektaru kwiatowego. W zależności od rodzaju rośliny, z której owady go pozyskują, miód ma inny kolor, smak, różni się też zawartością kwasów organicznych czy olejków eterycznych. Miód składa się głównie z fruktozy i  glukozy (100 g miodu to ok. 330 kcal, IG 60). Ma on działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, antybakteryjnei bakteriostatyczne. Zawiera wiele mikroelementów: wapnia, potasu, fosforu, magnezu, żelaza, a także witamin z grupy B oraz witaminy A i C. Warto jednak zaznaczyć, że miód traci swoje cenne właściwości pod wpływem działania temperatury – więc aby zachować ich jak najwięcej, najrozsądniej byłoby używać go wyłącznie na zimno.

Syrop z agawy

Sok z niektórych gatunków agawy pozyskiwany jest, aby wytworzyć syrop (nektar). Sok filtruje się i podgrzewa, by w konsekwencji doprowadzić do hydrolizy cukrów (istnieje też inna forma produkcji bez udziału ciepła). Syrop z agawy (310 kcal na 100 g) konsystencją podobny jest do mniej gęstego miodu, a w zależności od stopnia jego przetworzenia ma jasnąlub ciemną barwę. Jest około 3-krotnie słodszy od cukru. Nektar z agawy ma stosunkowo niski indeks glikemiczny (IG 15), wynika to z tego, że zawiera ok. 70 % fruktozy, a jedynie 8-20% glukozy – aczkolwiek Amerykańskie Stowarzyszenie Diabetologiczne umieściło go na liście słodzików do ograniczenia (fruktoza w przeciwieństwie do glukozy, metabolizowana jest wyłącznie w wątrobie – zbyt wysokie spożycie fruktozy może doprowadzić do stłuszczenia wątroby, podwyższonego stężenia trójglicerydów czy większego ryzyka zachowania na cukrzycę).

Syrop klonowy

Syrop klonowy to jeden z popularniejszych produktów używanych zamiast cukru. Wytwarzany jest poprzez odparowanie soku z drzewa klonowego, naturalnie występującego w Ameryce Północnej. W zależności od gatunku głównie składa się z ok. 65% sacharozy, resztę stanowi glukoza i fruktoza (kaloryczność na 100g to 260 kcal, IG 55). Faktem jest, że rzeczywiście zawiera on minerały: m.in. potas, wapń, cynku oraz wiele polifenoli o działaniu przeciwbakteryjnym, przeciwzapalnymiantyoksydacyjnym.

Stewia

Kolejny zamiennik to wyciąg ze stewii, zioła pochodzącego z Ameryki Środkowej i Południowej. Stewia to produkt niekaloryczny prawie 300 razy słodszy od cukru, za jej słodycz odpowiedzialne są glikozydy stewiolowe (m.in. stewiozyd, rebaudiozyd A). Ten roślinny substytut ma potwierdzone działanie przeciwzapalne, immunomodulacyjnei antyoksydacyjne, ponadto nie powoduje próchnicy zębów. Stewia to idealny słodzik dla diabetyków, ponieważ nie podnosi stężenia glukozy we krwi. Jeśli zaś chodzi o bezpieczeństwo, to Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności ustalił dopuszczalną dawkę 4mg/kg masy ciała dziennie (co stanowi ekwiwalent stewiolu). Wybierajmy jednak stewię jak najmniej przetworzoną – czyli w ciętych liściach. Jednak nie każdemu odpowiada jej trochę gorzkawy smak (za co odpowiedzialny jest stewiozyd), warto wtedy wybróbować czystą formę rebaudiozydu A lub stewię połączoną z erytrytolem.

Ksylitol

Inaczej cukier brzozowy to alkohol cukrowy, który wygląda jak cukier, ale ma mniej kalorii i nieznacznie wpływa na poziomu glukozy we krwi (100g ksylitolu to 240 kcal, IG 8). Metabolizowany jest bez udziału insuliny, więc mogą spożywać go diabetycy. Ksylitolowy zamiennik cukru wykazuje właściwości zdrowotne dla jamy ustnej: przeciwdziała próchnicy, zmniejsza kwasowość śliny iwzmacnia mineralizację szkliwa zębowego. Ksylitol jest dobrze tolerowany w ilości do 50 g dla osoby dorosłej, w większych ilościach ma działanie przeczyszczające.

Erytrytol

Erytrytol to również alkohol cukrowy z niemalże zerowym indeksem glikemicznym (100g ma 24 kcal, IG 2), naturalnie występuje w owocach, takich jak: winogrona, gruszki, melony i wodorostach. Przemysłowo pozyskuje się go z glicerolu przy udziale drożdży Yarrowia lipolytica. Daje słodycz równą 60-70% słodkiego smaku sacharozy. Erytrytol w przeciwieństwie do ksylitolu nie ma działania przeczyszczającego i nie podrażnia układu pokarmowego. Ale wykazuje podobne działanie ochronne na jamę ustną, ponadto ma działanie antyoksydacyjne. Nasz organizm nie ma enzymów odpowiedzialnych za jego rozkład, więc jest on w 80% całkowicie wydalany z niezmienionej formie wraz z moczem.

Decyzja

Wybór zamiennika cukru spośród tak dużego asortymentu może być kłopotliwy. Wszystko zależy od tego, kim jest konsument i jaki ma problem – jeśli będzie to diabetyk, należałoby wybrać coś, co nie podniesie poziomu glukozy we krwi (stewia, ksylitol); jeśli to ktoś dbający o linie ale lubiący słodkości, dobrą decyzją będzie coś niskokalorycznego. Zachęcam Was, aby na swojej skórze przetestować różne możliwości, bo jednej osobie odpowiada specyficzny smak stewii, a druga nie będzie tolerowała ksylitolu.

Twój komentarz




POKAŻ