Niedoczynność tarczycy to…
Tarczyca jest gruczołem dokrewnym, który zarządza naszym metabolizmem. Produkuje ona hormony regulujące wydatkowanie energetyczne, a także gospodarowanie witaminami i minerałami. Tymi hormonami są T3, czyli trójjodotyronina oraz T4 – tyroksyna.
Niedoczynnością tarczycy nazywamy niedobór tych hormonów.
Z powodu funkcji pełnionych przez T3 i T4, objawy jakie zauważają osoby dotknięte tą chorobą zaczynają się od wypadania włosów, ogólnego osłabienia, wzrostu masy ciała i zaparć, a także pogorszenia samopoczucia.
Co jest powodem niedoczynności? Najczęstszym powodem zaburzeń funkcjonowania tarczycy jest jej zapalenie, w tym choroba Hashimoto, usunięcie gruczołu, rzadziej niedobór jodu lub skutek choroby przysadki mózgowej.
Zapalenie tarczycy spowodowane chorobą Hashimoto jest zaburzeniem z autoagresji. Prościej mówiąc, układ immunologiczny ma spaczoną aktywność i wywołuje zmiany zapalne we własnych narządach z niewiadomego powodu. Istotą tej choroby jest stan zapalny tarczycy, który negatywnie wpływa na jej syntezę hormonów. Zazwyczaj Hashimoto przebiega bezobjawowo, a objawy ściśle dotyczą zmniejszonego poziomu hormonów tarczycy.
Leczenie i dieta
Po trafnej diagnozie, głównym celem leczenia jest wyrównanie poziomu hormonów. Farmakoterapię można wspomagać odpowiednio zbilansowana dietą. Dlaczego?
Badania naukowe ujawniają, że dieta osób z chorobami tarczycy jest niedoborowa w białko, witaminy z grupy B (wit. B1, B6 oraz B12), witaminy A, C oraz E, a także takie minerały jak: fosfor, magnez, potas, chrom oraz cynk.
W praktyce, dieta powinna opierać się na:
- Białku pełnowartościowym, które jest źródłem aminokwasu egzogennego – tyrozyny. Tyrozyna jest substratem do syntezy tyroksyny (T4). Białko znajdziesz w mięsie, rybach morskich, a także jajach.
- Nienasyconych kwasach tłuszczowych, których źródłem są oleje roślinne, orzechy i pestk, awokado oraz ryby. Stymulują one przemianę T4 w T3 i poprawiają wrażliwość tkanek na działanie hormonów tarczycy. Dodatkowo, kwasy z rodziny omega-3 wykazują działanie przeciwzapalne.
- Węglowodanach złożonych, dlaczego? Z uwagi na zmniejszony metabolizm i często zaburzenia gospodarki węglowodanowej w przebiegu niedoczynności tarczycy poleca się wybór węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym celem normalizacji poziomu glukozy we krwi. Wybór węglowodanów złożonych (grubych kasz, pieczywa i makaronów pełnoziarnistych*) dostracza również większej ilości minerałów i witamin, a także błonnika pokarmowego istotnego dla regulacji pasażu jelitowego.
*Doniesienia z literatury naukowej wskazują na możliwe powiązanie chorób autoimmunologicznych z glutenem. Jego spożycie może powodować reakcję ze strony układu odpornościowego, a przeciwciała wytworzone przeciwko niemu mogą atakować tkankę tarczycy. Wskazaniem do stosowania diety bezglutenowej jest celiakia lub alergia pokarmowa na gluten. Jeśli masz wątpliwości do wprowadzenia diety niezawierającej glutenu, należy udać się na odpowiednie testy na nietolerancję pokarmową. Pamiętaj też, że każda dieta eliminacyjne jest narażona na niedobory, dlatego warto po radę udać się do specjalisty.
- Przeciwzapalnych przyprawach,, które wspomagają zmniejszać stan zapalny.
- Odpowiedniej podaży jodu, który jest kluczowym składnikiem hormonów tarczycy. Jest niezbędny do syntezy hormonów tarczycy, a jego niedobór wiąże się z obniżeniem poziomu hormonów tarczycowych (T4, T3). Źródłem jodu są ryby i skorupiaki morskie (dorsz, halibut, makrela).
Należy pamiętać, że nadmiar jodu w diecie osób z chorobą Hashimoto może działać na ich niekorzyść i powodować zaostrzenie odpowiedzi zapalnej przeciwko antygenom tarczycy.
- Produktach bogatych w selen, który stanowi podstawę sprawnego funkcjonowania tarczycy. Jego niedobór wpływa na zmniejszonego wytwarzania T3 w tkankach i jego stężenia we krwi. Selen, który jest silnym przeciwutleniaczem, chroni tkanki tarczycy przed uszkodzeniem. Gdzie znajdziesz selen? Przede wszystkim w rybach i skorupiakach, orzechach brazylijskich, a niewielkie ilości w czosnku i grzybach.
Wykazano, że stężenie selenu u osób z nadczynnością tarczycy jest ujemnie skorelowane ze stężeniem hormonów tarczycy. Przyczyną złej przyswajalności jodu i nasilenie objawów niedoczynności może być długotrwały niedobór selenu.
- Produktach bogatych w żelaz, które wchodzi w skład jednego z enzymów warunkujących prawidłową pracę tarczycy. Ten enzym umożliwia aktywowanie przemian tyreoglobuliny w tyroksynę (T4) oraz trijodotyroninę (T3). W codziennym menu osoby z niedoczynnością tarczycy powinny znaleźć się pestki dyni, otręby pszenne, nasiona roślin strączkowych, jajka, a także mięso.
- Produktach bogatych w cynk, którego niedobór skutkuje obniżeniem stężenia hormonów tarczycy. Cynk znajdziesz w produktach zbożowych z pełnego przemiału, kaszach, a także w mięsie, nasionach lnu czy pestkach dynii.
Co z brokułem i soją?
Celem prawidłowo dobranej diety jest też unikanie substancji, które mogą zaburzać pracę tarczycy. Do tych związków chemicznych zalicza się tioglikozydy. Występują one w warzywach kapustnych (różne rodzaje kapust, np. brukselce) i w warzywach krzyżowych, jak: kalafior, brokuły, jarmuż, kalarepa. W soi znajdują się izoflawony sojowe, a także genisteina i daidzeina – mogą one hamować syntezę hormonów tarczycy.
Ale spokojnie! Te substancje są szkodliwe w przypadku warzyw surowych. Obróbka termiczna zmniejsza zawartość tych niekorzystnych związków o ponad 30%.
Zwrócenie większej uwagi na znaczenie diety w niedoczynności, a szczególnie w chorobie Hashimoto może zapobiec postępowi choroby i/lub usprawnić funkcjonowanie gruczołu tarczowego.
Twój komentarz