Zadania potasu
Potas przede wszystkim odpowiada za utrzymanie potencjału spoczynkowego i czynnościowego komórek nerwowych, a wędrujący potencjał to impuls nerwowy. Buduje też pompę sodowo-potasową, której zadaniem jest transport kationów wbrew gradientowi stężeń. Bierze udział w utrzymaniu prawidłowej równowagi wodnej i utrzymuje równowagę kwasowo-zasadową. Reguluje ciśnienie krwi. Jakby tego było mało, jest aktywatorem wielu enzymów. Kontroluje skurcze i prace mięśni, a także pobudza wydzielanie insuliny.
W ustroju znajduje się około 3500 mmol potasu, około 98% kationów znajduje się we wnętrzu komórek. Pozostała reszta jest w płynach zewnątrzkomórkowych. Przeciętnie przyjmujemy około 40-100 mmol potasu dziennie, a jego wchłanianie następuje w górnej części jelita cienkiego. W ponad 90% potas wydalany jest przez nerki, a tylko w 8% przez przewód pokarmowy. Zdrowe nerki sprawnie wydalają duże ilości jonów potasowych, ale mają niewielką zdolność do ich utrzymywania w organizmie.
Hiperkaliemia i hipokaliemia
Upośledzone wydalanie potasu (niewydolność nerek) lub jego nadmierna podaż prowadzi do hiperkaliemii.
Hipokaliemia występuje w przeciwnym scenariuszu (niedostateczna podaż, nadmierna utrata przez układ pokarmowy tj. wymioty i biegunki). Przy czym warto podkreślić, że dieta bogata w produkty wysokoprzetworzone zmienia udział sodu i potasu na korzyść tego pierwszego. To połączone z niewielką resorpcją zwrotną potasu w nerkach może być przyczyną hipokaliemii. Pomimo tego, że nasz tytułowy kation w surowicy krwi stanowi około 2% całkowitej jego puli, to spadek jego stężenia poniżej 3,5 mmol/l odzwierciedla zubożenie całkowitych zasobów ogólnoustrojowych!
Najczęściej występujące objawy hipokaliemii to osłabienie siły mięśni szkieletowych, gładkich (np. zaparcia) oraz mięśnia sercowego. Można też zaobserwować częstoskurcz napadowy czy migotania komór. W przypadku obniżonego stężenia potasu zaobserwować można wielomocz z defektem zagęszczania i upośledzone funkcje układu nerwowego (mrowienia, nadpobudliwość nerwowa, apatia, zaburzenia koncentracji). Objawy hiperkaliemii są dosyć podobne: zawroty głowy, zaburzenia równowagi, uczucie mrowienia w mięśniach czy nieregularna praca serca.
To jeszcze nie wszystko. Na stężenie potasu mają też wpływ przyjmowane leki, takie jak: NLPZ, heparyna, takrolimus, glikozydy nasercowe, diuretyki, glikokortykosteroidy, leki przeczyszczające czy intensywna insulinoterapia.
Potas w żywności
A gdzie znajdziemy potas? Bogactwo potasu znajdziemy w warzywach i owocach, szczególnie w: awokado, szpinaku, pomidorach, brokułach, ziemniakach, batatach, papryce, orzechach, owocach suszonych (figi, morele, śliwki), bananach, granacie i soku pomarańczowym. Oprócz nich potas obecny jest też w rybach, nasionach strączkowych, kaszach i płatkach zbożowych.
Rozpowszechnienie potasu w żywności z jednej strony jest ułatwieniem dla osób, które mogą mieć niedobory, ale z drugiej strony jest trudnością dla chorych, którzy muszą go ograniczać. Warto też wspomnieć, że prawidłowe stężenie potasu działa ochronnie na układ sercowo-naczyniowyi możezmniejszać ryzyku udaru mózgu, zespołu metabolicznego czycukrzycy.
Twój komentarz